Als paardengedragstherapeut kom ik bij veel mensen en hun paarden over de vloer. De gedragsproblemen die de paarden en hun mensen ervaren, zijn divers ( bijvoorbeeld moeite met verlating, toename van agressie, staakgedrag, vluchtgedrag, toename van stereotypisch gedrag). Het valt echter op. hoe vaak er wel niet sprake is van ontwikkeling van probleemgedrag na een verhuizing. Daarom de keuze een artikel te wijden aan de vraag: Wat is het effect van een verhuizing op een paard?
Hoe ervaart een paard de verhuizing?
Er zijn natuurlijk verschillende manieren waarop een paard verhuist. Hij kan naar een nieuwe eigenaar gaan en daarmee samenhangend naar een nieuwe plek. Hij kan met zijn eigenaar naar een nieuwe plek verhuizen, hij kan ook met bevriende soortgenoten verhuizen. Allemaal mogelijkheden. Niet verrassend is dat bij de eerste optie vaker een groter effect meetbaar is op het gedrag van het paard.
Een verhuizing op zich is stress verhogend. Een verhuizing heeft een grote impact op paarden. Paarden hechten waarde aan voorspelbaarheid en controleerbaarheid. En wanneer je verhuist, raak je dat kwijt. Zeker wanneer paarden nog jong en onervaren zijn, kan een verhuizing zelfs als traumatisch worden ervaren.
Praktijkvoorbeeld
Een veulen wordt geboren. Groeit, ideaal gezien, met moeder en leeftijdsgenootjes op. Wanneer het dier gespeend is, kan het verkocht worden of naar de opfok gaan. In dit voorbeeld nemen we aan dat het om verkoop gaat, al is een verhuizing naar een opfok, zonder bevriende soortgenoten, prima vergelijkbaar. Tot dan toe was de wereld van het diertje klein en voorspelbaar. Vervolgens komt het in een situatie die niet meer voorspelbaar en controleerbaar is. Alles is nieuw. Het jonge paard is, met zijn leeftijd, nog vol in ontwikkeling. In eerste instantie is aansluiting vinden met de aanwezige paarden op de nieuwe plek een opgave voor het jonge dier. En zo kan er bijvoorbeeld al snel probleemgedrag ontstaan. Bijvoorbeeld wanneer er dan nog geen aansluiting heeft plaatsgevonden is afwijzing en agressie normaal gedrag. De daling van voorspelbaarheid en controleerbaarheid staat in de weg van nieuw contact met mensen (of andere paarden) maken. Dit soort probleemgedrag kun je dan zien kort na een verhuizing. Het jonge paard is op dat moment nog niet voldoende gesetteld en het stressniveau is nog niet gedaald.
Verhuizing als trauma voor een paard?
Wanneer een paard zijn veilige en bekende plek achterlaat en door een verhuizing ook afscheid moet nemen van een bevriende soortgenoot kan dat inderdaad traumatisch voor een paard zijn. Wanneer er dan nog een ontbrekende hechting is op de nieuwe plek, kan er, in plaats van bijvoorbeeld agressie, ook sprake zijn van een mentaal afsluiten. Het paard lijkt nergens plezier in te hebben en niet open te staan voor nieuwe ervaringen.
Verhuizing van een paard vanuit het buitenland naar Nederland
Verhuist je paard nu vanaf het buitenland naar Nederland? Dan kunnen de gedrags-effecten soms extra duidelijk zijn. Er is een grote markt in import van buitenlandse paarden. Tot de Brexit kwamen er talloze paarden en pony’s uit Ierland en Engeland. Inmiddels zie je de markt verschuiven naar paarden uit Spanje en Italie. Vaak belanden de buitenlandse paarden bij aankomst eerst op een handelsstal waarna ze verkocht worden aan veelal particulieren. Net als voor binnenlandse verhuizingen betekenen natuurlijk ook internationale verhuizingen acute omgevingsverandering en een mogelijk verlies van bevriende of bekende soortgenoten. Dit is voor veel paarden intens en soms zelfs traumatisch. Daarbij kan ook het gebruik van een andere taal voor verwarring zorgen.
Taalverschil bij paarden uit het buitenland?
Over het leren van een nieuwe taal voor paarden wordt vaak wat lacherig gedaan. Immers, paarden kennen toch niet specifiek een taal? Niets is minder waar. Paarden kennen wel degelijk een taal, hebben een begrip van woorden en intonaties en weten vaak wat er bedoeld wordt als er een bepaald woord wordt gezegd (denk maar eens aan het woordje ‘draf’, menig paard draaft al aan bij het horen van dat woord). Komt je paard dus op een nieuwe plek zonder bekenden en met een totaal andere taal? Dan zorgt dit voor extra verwarring (= onrust en stress).
Mijn paard heeft moeite met alleen zijn sinds de verhuizing
Soms vindt een paard, een beetje tegenovergesteld van het voorbeeld eerder, juist direct aansluiting bij een soortgenoot. In principe klinkt dit fijn. Echter kan de aansluiting die hij vindt ook een soort aanklampen worden waarna het paard niet meer zonder die specifieke ander durft te zijn. Een bevriend paard maakt voor een paard de omgeving veiliger, treden er veranderingen op, dan zal het paard direct weer de veiligheid opzoeken van zijn vriend of vriendin. Dit kan problemen opleveren wanneer het paard dus niet meer zonder zijn of haar vriend(in) kan zijn.
Wat kan ik doen om mijn paard te ondersteunen bij een verhuizing?
De antwoord op de vraag ‘Wat is het effect van verhuizing op een paard?’ kan heel divers zijn. Toch zijn er een aantal dingen die je kunt doen. Houd op de eerste plaats rekening met het natuurlijke gedrag en de natuurlijke behoeften van een paard. Besef dat voorspelbaarheid, en controleerbaarheid van levensgroot belang zijn en probeer hier rekening mee te houden. Denk niet te licht op de vriendschappen die je paard heeft opgebouwd op zijn huidige plek en die hij moet gaan missen bij een verhuizing. Ben en blijf jij de eigenaar en verhuist je paard naar een nieuwe plek? Dan helpt het hem in ieder geval dat jij er nog bent als bekende. Koop je een nieuw paard? Probeer dan, voor de verhuizing, al het één en ander met hem te hebben gedaan, zodat jij al wat bekend bent voor hem en jullie al een band aan het opbouwen zijn. Geef je paard, na de verhuizing, ruim de tijd om te acclimatiseren, kennis te maken, en de gang van zaken te leren kennen alvorens je veel van hem gaat vragen. Het stressniveau blijft vaak nog een tijd hoog, dus dat mag eerst gaan dalen. Laat je paard meedraaien in de dagelijkse routines, geef hem positieve aandacht en kijk goed naar je paard. Wanneer je rekening houdt met bovenstaande punten, houd je rekening met het effect van een verhuizing op een paard en kun je hem ondersteunen.
Hulp nodig?
Kom je er niet uit, neem dan gerust contact op! Als paardengedragstherapeut heb ik ruime ervaring in het effect van een verhuizing op een paard. En ik help jullie er graag mee! Of gaat je paard binnenkort verhuizen en wil je hem alvast wat voorbereiden? Ook daar kan ik je mee helpen. Ben je benieuwd hoe een gedragsconsult in zijn werk gaat? Kijk dan gerust eens op mijn site.